Jeśli znasz angielską gramatykę, a tak jest w przypadku wielu moich uczniów, pewnie czerpiesz z tej wiedzy w nauce hiszpańskiego. Szukasz podobieństw i różnic w strukturach gramatycznych, niektóre nowe słówka łatwiej ci skojarzyć z ich angielskimi odpowiednikami niż z polskimi. Nic więc dziwnego, że kiedy dowiadujesz się o istnieniu hiszpańskiego czasu Pretérito Perfecto *, jego nazwa kojarzy ci się z angielskim czasem Present Perfect. A na lekcji pytasz: czy to jest to samo?
Nie jestem specjalistką od angielskiej gramatyki. Angielski jest dla mnie tylko narzędziem i jego struktury nigdy nie wzbudzały u mnie takiej fascynacji, jak hiszpańska gramatyka. Jednak tyle razy pytano mnie o podobieństwa i różnice między tymi dwoma czasami, że postanowiłam co nieco na ten temat poczytać, a efekty skonsultować jeszcze z moim mężem, który zajmuje się tłumaczeniami (między innymi) angielsko-hiszpańskimi. To, czego się dowiedziałam, a co moim zdaniem w komunikacji może być przydatne, ujęłam w poniższej tabeli.
Pretérito Perfecto to czas przeszły
Najprostsza odpowiedź na pytanie „Czy Pretérito Perfecto i Present Perfect używa się tak samo?” brzmi: nie, choć więcej tu podobieństw niż różnic. Podstawową różnicę możesz zauważyć, analizując nazwy tych czasów. Present Perfect jest czasem teraźniejszym, a Pretérito Perfecto – przeszłym. To znaczy: Pretérito Perfecto zawsze będzie mówić o czynności, która jest zakończona. Nie użyjemy go do opisu czynności, która trwa do momentu, w którym o niej mówimy.
Spójrzmy na przykład: “mieszkam tu od trzech lat”. Jeśli wciąż tu mieszkam, to jest to teraźniejszość, a nie przeszłość. Ponieważ jest to czynność, która dalej trwa, po angielsku użyjesz Present Perfect (albo Present Perfect Continuous): “I’ve lived here for 3 years”.
Jeśli po hiszpańsku spróbujesz zbudować to zdanie za pomocą Pretérito Perfecto, rozmówca prawdopodobnie zrozumie, że już tu nie mieszkasz. W tej sytuacji przyda ci się czas teraźniejszy: “Hace tres años que vivo aquí” lub konstrukcja LLEVAR + GERUNDIO w czasie teraźniejszym: “Llevo tres años viviendo aquí”.
Pretérito Perfecto a Present Perfect
Żeby poznać liczne podobieństwa między użyciem tych dwóch czasów, spójrz na poniższą tabelkę (tutaj oraz w zakładce materiały znajduje się PDF do ściągnięcia). Po lewej stronie, w kolumnie “użycie” zobaczysz reguły, według których używamy obu czasów. W kolejnych trzech kolumnach wpisałam wersje tego samego zdania po hiszpańsku, angielsku i polsku. Poniżej przykładów wpisałam czas, którego użyłam do stworzenia przykładów. Jeśli w kolumnach “Hiszpański” i “Angielski” użyłam tych samych czasów, zaznaczyłam je na zielono. Jeśli w obu kolumnach użyłam tych samych czasów, ale w dwóch pojawia się też inna możliwość, zaznaczyłam ją na brązowo. Tam, gdzie użycie się nie pokrywa, inny czas jest zaznaczony na czerwono .
Na tej podstawie wyraźnie widać, że obu czasów użyjesz do opowiadania o:
- doświadczeniu z przeszłości bez precyzowania czasu,
- czynności, która już miała miejsce (z użyciem “yet” lub “ya”),
- czynności, która jeszcze nie miała miejsca (z użyciem “todavía no” lub “yet”),
- czynności, której skutki widzisz lub odczuwasz,
- czynności, która zdarzyła się w czasie, który się jeszcze nie zakończył (ale w angielskim często bardziej odpowiednie będzie użycie Past Simple),
- czynności, która zakończyła się dopiero co (ale w hiszpańskim przyda się też często używana peryfraza werbalna acabar de + infinitivo).
Użycie obu tych czasów różni się kiedy mówisz o:
-
czynności, która jeszcze się nie zakończyła,
-
tym, że pierwszy raz coś robisz.
Żeby dać ci szansę przećwiczyć te zależności, przygotowałam ćwiczenie na tłumaczenie zdań między polskim, angielskim i hiszpańskim. Na pierwszej i drugiej stronie dokumentu jest zadanie, a na trzeciej i czwartej znajdziesz odpowiedzi.
Zadanie znajdziesz pod tym linkiem: Preterito Perfecto a Present Perfect
*Użycie Pretérito Perfecto w tym tekście jest opisane na podstawie wariantu języka hiszpańskiego używanego w Hiszpanii. W Hispanoameryce w wielu wymienionych tu przypadkach stosuje się czas Pretérito Indefinido. Ta kwestia jest zróżnicowana regionalnie i zbyt złożona, by zagłębiać się w nią na potrzeby tego artykułu.