Liczebniki to jeden z pierwszych tematów, które porusza się na kursach hiszpańskiego. To ważne, żeby umieć powiedzieć, ile ma się lat, jaki jest rok i zrozumieć, kiedy ktoś poda nam cenę. Do tego potrzebujemy liczebników głównych, czyli ocho (8), quince (15) i ochenta (80). O tym, jak je pokochać, pisałam wcześniej (tutaj). A hiszpańskie liczebniki porządkowe, czyli octavo (ósmy), decimoquinto (piętnasty) i octogésimo (osiemdziesiąty)? Czy są nam potrzebne?
Liczebniki porządkowe – do czego ich NIE potrzebujemy
Żeby sprawnie funkcjonować w języku polskim musimy znać liczebniki porządkowe. Są nam potrzebne do tego, żeby podać datę (mówimy “siódmy kwietnia”, a nie “siedem kwietnia”), powiedzieć, które to nasze urodziny (“są moje osiemnaste urodziny”) albo na którym piętrze mieszkamy (“na trzecim”). Jednak kiedy zaczęłam się uczyć hiszpańskiego, w szkole usłyszałam, że hiszpańskie liczebniki porządkowe właściwie nie są używane i warto nauczyć się ich jedynie do décimo (dziesiąty). Również różne strony internetowe i inne materiały do nauki hiszpańskiego powielają tę informację.
Rzeczywiście, żeby podać datę po hiszpańsku, wystarczą nam liczebniki główne (powiemy siete de abril). Podobnie kiedy chcemy powiedzieć, ile kończymy lat, bardziej naturalnie będzie brzmiało, kiedy powiemy hoy cumplo dieciocho años. Powiedzenie es mi decimoctavo cumpleaños to kalkowanie z polskiego. Po hiszpańsku brzmi nienaturalnie. Jeśli mówiąc po hiszpańsku mogę NIE użyć liczebnika porządkowego, to tak formułuję zdanie, żeby mi się to nieużycie udało. Hiszpanie tak robią.
W historii tylko do dziesiątego
Jeśli interesujesz się historią, lub musisz z niej zdać egzamin po hiszpańsku, pamiętaj, że do podawania roku po hiszpańsku używamy liczebników głównych. Warto pamiętać regułę dotyczącą tytułów władców. Zgodnie z nią używamy liczebnika porządkowego do dziesiątego, ale powyżej ZAWSZE użyjemy liczebnika głównego. A więc powiemy Alfonso décimo (X), ale Juan veintitrés (XXIII).Powiedzenie Juan vigesimotercero jest błędem.
Podobna zasada dotyczy mówienia o wieku. Maurowie dotarli na Półwysep Iberyjski w VIII wieku, a więc siglo octavo lub siglo ocho. Natomiast kiedy mówimy o tym, kiedy wraz z upadkiem Grenady zakończyła się epoka Al-Andalus, możemy to zrobić tylko w jeden sposób: siglo quince.
Do czego przydadzą się liczebniki porządkowe
Jak sama nazwa wskazuje, liczebników porządkowych potrzebujemy do porządkowania rzeczywistości. Do powiedzenia, że już trzeci raz (la tercera vez) do niego dzwonisz, że to twoja czwarta podróż do Hiszpanii (tu cuarto viaje). Jednak już żeby powiedzieć, że pracujesz na piętnastym piętrze, możesz to zrobić na dwa sposoby: trabajo en la planta decimoquinta lub trabajo en la planta quince. W tym drugim wypadku musisz jednak pamiętać o tym, że liczebnik główny musisz postawić zawsze PO rzeczowniku.
Liczebniki porządkowe przydają się też do mówienia o rocznicach. Jednak nie jest błędem podanie, która to rocznica przy użyciu liczebnika głównego. Osoba, która powie es el vigesimoquinto aniversario brzmi bardziej elegancko niż ta, która zaznaczy, że to aniversario veinticinco. Niemniej, żadna z nich nie popełni błędu. Zatem warto uczyć się liczebników porządkowych, jeśli chcesz wzbudzać podziw swoim bogatym słownictwem. Jeśli jednak aż tak ci na tym podziwie nie zależy, naucz się liczebników porządkowych do décimo, czyli do dziesiątego.
O tym pamiętaj!
W zdaniu liczebniki porządkowe zachowują się inaczej niż liczebniki główne. Pod względem odmienności traktujemy je jak przymiotniki. To znaczy, że muszą zgadzać się pod względem liczby i rodzaju z rzeczownikiem, który opisują:
Istnieją też dwa specyficzne liczebniki porządkowe: pierwszy i trzeci. Przed rzeczownikami rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej skracają się do primer i tercer. Ale tylko przed! A więc: Es mi primer viaje a España ale Mi primo ha llegado a casa primero.
Więcej na temat liczebników porządkowych możesz przeczytać we wpisie Alberto Bustosa z Blog de lengua lub w Diccionario panhispánico de dudas.
Jeśli chcesz poćwiczyć użycie hiszpańskich liczebników lub po prostu zacząć się uczyć hiszpańskiego, zapraszam na lekcje online. Skontaktuj się ze mną przez formularz zapisów (tutaj) lub przez moją stronę na Facebooku (tutaj).